AI และอาชีพในอนาคต

ในยุคดิจิทัลที่เทคโนโลยีก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว ปัญญาประดิษฐ์ (AI) ได้กลายเป็นหัวข้อที่ได้รับความสนใจอย่างมากในเรื่องของอนาคตของการทำงาน บทบาทของ AI ไม่ได้เป็นเพียงเครื่องมือที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานเท่านั้น แต่ยังมีผลกระทบต่อโครงสร้างของตลาดแรงงาน และประเภทของงานที่มีในอนาคตด้วย ผมได้รวบรวมข้อมูลจาก World Economic Forum มาสรุปเป็นบทความนี้ โดยจะนำเสนอถึงผลกระทบของ AI ต่ออาชีพต่าง ๆ รวมถึงโอกาสใหม่ ๆ ที่เกิดขึ้นจากการนำ AI มาใช้ เพื่อให้พวกเราทุกคนได้เข้าใจภาพรวมของการเปลี่ยนแปลงในโลกการทำงานที่กำลังจะเกิดขึ้นในอนาคตอันใกล้นี้

AI Artificial Intelligence

AI และการเปลี่ยนแปลงในตลาดแรงงาน

การนำ AI มาใช้ในที่ทำงานมีผลกระทบต่อหลายอาชีพในทุกภาคส่วน ตั้งแต่อุตสาหกรรมการผลิต การบริการ ไปจนถึงการเงิน และสุขภาพ ตามรายงานของ World Economic Forum (2024) การใช้โมเดลภาษาขนาดใหญ่ (Large Language Models: LLMs) เช่น GPT-4 ของ OpenAI ในงานต่าง ๆ ทำให้เกิดการปรับเปลี่ยนในหลายตำแหน่งงาน เราลองมาดูกันว่ามีอาชีพใดบ้างที่อาจได้รับผลกระทบ และมีอาชีพใหม่อะไรที่จะเกิดขึ้นในอนาคต

อาชีพที่ (อาจจะ) ถูกปรับเปลี่ยน หรือทดแทนด้วย AI

1. งานทางด้านการผลิต AI และระบบอัตโนมัติสามารถทำงานที่มีลักษณะซ้ำ ๆ และต้องการความแม่นยำสูงได้ดีกว่ามนุษย์ เช่น การประกอบชิ้นส่วนในสายการผลิต ซึ่งทำให้ความต้องการแรงงานมนุษย์ในบางตำแหน่งลดลง แต่ในขณะเดียวกัน ก็จะเกิดงานใหม่ ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมและบำรุงรักษาระบบอัตโนมัติเหล่านี้ด้วย

2. งานบริการลูกค้า แชทบอท (Chat Bots) และระบบตอบสนองอัตโนมัติ ทำให้การให้บริการลูกค้าสามารถเกิดขึ้นได้ตลอด 24 ชั่วโมง โดยไม่ต้องพึ่งพามนุษย์ ซึ่งทำให้ตำแหน่งงานในส่วนนี้มีความจำเป็นลดลง อย่างไรก็ตาม การให้บริการลูกค้าที่ต้องการความเข้าใจเชิงลึก และการแก้ปัญหาที่ซับซ้อนอาจยังคงต้องอาศัยพนักงานมนุษย์อยู่ แต่สำหรับผมเองนั้น ผมยังคงมีความรู้สึกอยากที่จะคุยกับ "คน" มากกว่า อยากจะโทรไป call center แล้วกด "0" ทันทีเพื่อคุยกับพนักงาน ไม่อยากเสียเวลานั่งฟังอะไรที่ไม่เกี่ยวข้องกับเรา เป็นเหมือนผมไหม?

3. งานทางด้านการเงิน การใช้ AI ในการวิเคราะห์ข้อมูลทางการเงิน การประเมินความเสี่ยง และการจัดการพอร์ตการลงทุน ทำให้งานที่ต้องใช้มนุษย์ในการวิเคราะห์ และตัดสินใจลดลง แต่ก็จะเกิดความต้องการผู้เชี่ยวชาญที่สามารถตีความ และใช้ประโยชน์จากข้อมูลที่ได้จาก AI เพื่อให้คำแนะนำทางการเงินแก่ลูกค้าด้วย

อาชีพใหม่ที่เกิดขึ้นจากการใช้ AI

ในขณะที่ AI เข้ามาแทนที่บางอาชีพ ก็ได้สร้างโอกาสใหม่ ๆ ในการทำงานขึ้นมาเช่นกัน ตามรายงานของ World Economic Forum (2023) การพัฒนา AI และการนำไปใช้ในที่ทำงานทำให้เกิดตำแหน่งงานใหม่ในหลายสาขา

1. วิศวกรปัญญาประดิษฐ์และผู้เชี่ยวชาญด้านข้อมูล (AI Model and Prompt Engineers) ตำแหน่งงานที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนา และบำรุงรักษาระบบ AI รวมถึงการวิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) จะมีความต้องการเพิ่มขึ้นอย่างมาก เพื่อตอบสนองต่อการนำ AI ไปใช้ในองค์กร และอุตสาหกรรมต่าง ๆ

2. ผู้เชี่ยวชาญด้านการปรับใช้ AI ในอุตสาหกรรม (AI Development Experts for Specific Industry) การนำ AI มาใช้ในอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น การแพทย์ การผลิต และการบริการ จะต้องการผู้เชี่ยวชาญที่มีความรู้เฉพาะทางในการปรับใช้เทคโนโลยีนี้ให้เหมาะสมกับแต่ละสาขา เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดและลดผลกระทบเชิงลบที่อาจเกิดขึ้น

3. งานด้านการฝึกอบรม AI (Trainers) การสอน และฝึกอบรมเกี่ยวกับการใช้งาน AI และการเขียนโปรแกรม AI จะกลายเป็นสิ่งที่สำคัญยิ่งขึ้น เนื่องจากผู้คนจะต้องเรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ เพื่อตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี สถาบันการศึกษาและองค์กรต่าง ๆ จะต้องปรับหลักสูตร และการฝึกอบรมให้สอดคล้องกับความต้องการที่เปลี่ยนแปลงไป

นอกจากนี้ ยังมีอาชีพอื่น ๆ ที่เกิดขึ้นใหม่จากการใช้ AI เช่น นักจริยธรรม AI (Ethics and Governance Specialists) ที่ทำหน้าที่กำกับดูแลการพัฒนา และใช้งาน AI ให้เป็นไปอย่างมีจริยธรรม และรับผิดชอบต่อสังคม หรือ ผู้เชี่ยวชาญด้าน Human-AI Interaction หรือ Interface and Interaction Designers ที่ออกแบบ และพัฒนาส่วนต่อประสานระหว่างมนุษย์และ AI ให้ใช้งานได้อย่างสะดวกและปลอดภัย

การปรับตัวและการเตรียมความพร้อมสำหรับอนาคต

การปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงของตลาดแรงงานที่เกิดจาก AI เป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ทั้งองค์กร และบุคคลจะต้องมีการพัฒนาทักษะใหม่ ๆ และการปรับตัวเพื่อให้สามารถใช้ประโยชน์จาก AI ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ต่อไปนี้คือสิ่งที่พวกเราสามารถทำได้เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับอนาคตที่มี AI เป็นปัจจัยสำคัญในการทำงาน

1. เรียนรู้และพัฒนาทักษะใหม่ ๆ อยู่เสมอ การเรียนรู้ทักษะด้านดิจิทัล และเทคโนโลยีจะเป็นสิ่งสำคัญในการทำงานร่วมกับ AI ไม่ว่าจะเป็นการเขียนโปรแกรม การวิเคราะห์ข้อมูล หรือการใช้งานซอฟต์แวร์ต่าง ๆ การเรียนรู้ตลอดชีวิต (Life-long Learning) จะช่วยให้เราปรับตัวเข้ากับการเปลี่ยนแปลงได้ดีขึ้น

2. พัฒนาทักษะที่ AI ยังทำไม่ได้ดี แม้ว่า AI จะสามารถทำงานได้หลากหลาย แต่ก็ยังมีงานบางอย่างที่ต้องอาศัยความคิดสร้างสรรค์ ความเข้าใจในเชิงลึก หรือการสื่อสารระหว่างบุคคล ซึ่งเป็นสิ่งที่มนุษย์ยังทำได้ดีกว่า การพัฒนาทักษะเหล่านี้จะช่วยให้เรายังคงมีบทบาทสำคัญในการทำงานร่วมกับ AI

3. เปิดใจรับการเปลี่ยนแปลง ในโลกที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว การยอมรับ และปรับตัวเข้ากับการเปลี่ยนแปลงเป็นสิ่งสำคัญ การเปิดใจเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ และมองหาโอกาสที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงจะช่วยให้เราเติบโต และประสบความสำเร็จในอนาคตได้

การนำ AI มาใช้ในที่ทำงานไม่เพียงแต่จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ และลดค่าใช้จ่าย แต่ยังสามารถสร้างโอกาสใหม่ ๆ ให้กับแรงงานในยุคดิจิทัลนี้ได้ด้วย อย่างไรก็ตาม เราทุกคนจะต้องเตรียมพร้อม และปรับตัวเพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาทักษะใหม่ ๆ หรือการเปิดใจรับสิ่งใหม่ ๆ

การเรียนรู้ และการปรับตัวจะเป็นกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้เราก้าวไปสู่อนาคตที่น่าตื่นเต้น และเต็มไปด้วยโอกาสของยุค AI ได้อย่างมั่นใจ

แหล่งที่มา:

• World Economic Forum: Large Language Models and Future Jobs

• World Economic Forum: Jobs AI Will Create

• World Economic Forum: AI, Automation, and Augmentation in the Workplace